Orta Asya’daki Su ve Çevre Sorunları Erzincan’da ele alındı

Orta Asya ülkeleri dünyada su kıtlığı çeken coğrafyaların başında geliyor. Orta Asya’daki su güvenliği ve sınır-aşan sular sorunu Erzincan’da düzenlenen akademik panelde ele alındı. Bölge ülkelerindeki su kaynaklı güvenlik sorunlarının çözümü için en etkili platformun Türk Devletleri Teşkilatı olduğu vurgulandı.

TRT AVAZ Rusya ve Avrasya Editörü Eşref Yalınkılıçlı’nın moderatörlüğünde gerçekleşen panele Siyaset Bilimci Prof. Dr. Ainur Nogayeva, Su Mühendisliği uzmanı Doç. Dr. Hüseyin Yıldırım Dalkılıç, Devletler Hukuku uzmanı Doç. Dr. Saadat Rüstemova Demirci, Tarihçi Doç. Dr. Nazgül İsabeyeva ve Orta Asya uzmanı Dr. Turgay Düğen konuşmacı olarak katıldı.

Panel moderatörü Eşref Yalınkılıçlı, programın açılışında, çevrenin öneminden ve korunmasından bahsetti. Küresel ısınma ile iklim değişikliğine dikkati çeken Yalınkılıçlı, şöyle konuştu:

“Aslına bakarsanız gerçek güvenlik tehdidi, önümüzdeki yıllarda orta ve uzun vadede çevrenin, insanlıktan öcünü alacağıdır. Çünkü şu ana kadar biz çevreyi biraz hunharca, olabildiğince dikkatsiz ve özensiz şekilde kullandık ve su kaynaklarını kuruttuk. Özellikle son 200-250 yıldır sanayi kapitalizmiyle iklime zarar verdiğimiz ve küresel ısınmaya yol açtığımız bir dönemi yaşadık. Bugün bu konuyu Orta Asya bağlamında konuşacağız.”

Orta Asya ülkelerinin su politikalarının da değerlendirildiği oturumda konuşmacılar su güvenliği ve sınır-aşan suların kullanımından kaynaklı bölgesel risklere dikkat çekti.

Sovyetler Birliği döneminde uygulanan yanlış su yönetimi ve tarım politikalarının bölgedeki su, çevre ve sınır güvenliğini durumunu olumsuz etkilediğinin altı çizildi. Aral Gölü’nün kuruması, Amu Derya ve Sir Derya nehir sularının adil paylaşımı konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıkların bu riskleri daha da arttırdığına vurgu yapıldı.

Toplantıda ortak sürdürülebilir su yönetimi ve hidropolitika mekanizmalarına ihtiyaç duyulduğu ve bu konularda karşılıklı adımların hızla atılması gerektiği belirtildi. Önlem alınmazsa, iklim değişikliği ve küresel ısınmanın Orta Asya’yı daha kurak bir bölgeye dönüştüreceğine dair endişeler dile getirildi.

Orta Asya ülkelerinin güvenliğinin birbirine bağlı olduğu ve bölgenin güvenlik kompleksinin çökmesinin Orta Asya’daki barış ve istikrarı topyekün tehlikeye atabileceği ifade edildi. Tacikistan, Kırgızistan ve Özbekistan arasında zaman zaman yaşanan su kaynaklı sınır sorunlarını çözmek için siyasi irade, devletler arası işbirliği ve yapıcı diyaloğun önemi vurgulandı.

Orta Asyalı uzmanlar Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) son yıllarda bölgede artan siyasi etkisine işaret etti. Bölgedeki su kıtlığı, su yönetimi ve sınır-aşan sular sorunu konularında TDT’nın daha fazla sorumluluk alması gerektiği dile getirildi.

Panelistler, Orta Asya ülkelerinin yıllardır devam eden su sorunlarının çözümünün bölgenin siyasi ve ekonomik istikrarı için elzem olduğunu belirtti. Türk Dünyası entegrasyon sürecinin su ve çevre güvenliği konusundaki bölgesel anlaşmazlıkları asgari düzeye indirebileceği ifade edildi.