Қарахантепе: 12 мың жылдық мифтер жаңғыруы
Түркияның Шанлыурфа аймағында орналасқан Қарахантепе, әйгілі Гөбеклитепемен қатар, ЮНЕСКО мұрасына енген әлемдегі ең көне неолиттік орындардың бірі. 12 мың жыл бұрынғы тарихтың тынысын сездіретін бұл мекен, ежелгі адамдардың өмірі мен сенімдері туралы құпияларды ашуды жалғастыруда.
Жақында ғалымдар нағыз ғасыр жаңалығын ашты – әлемдегі алғашқы үш өлшемді мифологиялық композиция табылды. Бұл табылған жәдігерлер неолит дәуірінің діни наным-сенімдерін мүлдем жаңа қырынан танытты.
Үш өлшемді миф
Археологтар үлкен ыдыстың ішіндегі қызыл топырақтан арнайы тәртіппен орналастырылған кішігірім ыдыстар мен заттарды тапты. Олардың арасында тас табақтар, аң мүсіншелері, таяқшалар мен моншақтар бар.
Ең таңғалдырғаны – түбі жоқ шағын ыдыстың ішіндегі көрініс: басы тас сақинаға өткізілген үш аң мүсіні – түлкі, бүркіт және қабан. Бұрын мұндай композициялар тек ірі мүсіндерде кездесетін. Ал дәл осындай кішкентай және ұйымдасқан құрылымда табылуы — бұл үш өлшемді мифологиялық баяндаудың алғашқы үлгісі болып саналады.
Taş Tepeler: өткен мен бүгіннің байланысы
Қарахантепе – Түркияның ең көне қоныстары шоғырланған Taş Tepeler (Тас төбелері) аймағының маңызды бөлігі. «Болашаққа мұра» жобасы аясында мұнда жаңа археологиялық ашылулар жалғасуда.
Бұл аймаққа туристердің қызығушылығы күннен-күнге артып келеді. Мәселен, 2024 жылы Гөбеклитепеге 709 мыңнан астам турист келсе, олардың көбі өз сапарларын Қарахантепені аралаумен толықтырады.
Жаңадан табылған жәдігерлер қазіргі уақытта Анкарада, Президенттік кешендегі «Археологияның Алтын ғасыры» көрмесінде қойылған. Бұл көрме Түркияның бай тарихи мұрасын әлемге танытуға және сақтауға бағытталған жауапкершілігін көрсетеді.
