Kazakistan, dünyanın en büyük 4. kitle imha silahı cephanesinin bulunduğu Semipalatinsk Nükleer Deneme Sahası’nı kapatma kararını 29 Ağustos 1991’de imzaladı.
Söz konusu tarihten itibaren nükleer silahsızlanmayı dış politikasında kilit konulardan biri haline getiren Kazakistan’ın girişimiyle aynı gün, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından “Uluslararası Nükleer Denemelere Karşı Eylem Günü” ilan edildi.
Eski Sovyetler Birliği’nin 40 yıl aralıksız nükleer silahlarını test ettiği Semipalatinsk Nükleer Deneme Sahası’nın 32’nci kapatılış yıl dönümü, ülkede her yıl çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
Konuyla ilgili konferanslar düzenleniyor, sergiler açılıyor ve bu konuya basında geniş yer veriliyor.
Semipalatinsk Nükleer Test Sahası
Eski Sovyetler Birliği yönetimi, 1947’de Kazakistan topraklarında birliğin ilk nükleer deneme sahası olan Semipalatinsk Nükleer Deneme Sahası’nı inşa etmeye başladı.
Ülkenin doğusundaki Semipalatinsk kentine (şimdiki Semey) 130 kilometre uzaklıktaki 18 bin metrekare alanı kapsayan deneme sahasının inşası 2 yılda tamamlandı.
Semipalatinsk Nükleer Deneme Sahası’nda, 40 yılda toplam 456 kez nükleer deneme yapıldı.
Yaklaşık 1,5 milyondan fazla kişinin etkilendiği nükleer denemeler sonucunda bölgede çok sayıda çocuk engelli doğarken çevre radyoaktif izotoplarla kirlendi. Ancak 1989’da Kazak şair Oljas Süleymenov’un kurduğu “Nevada-Semipalatinsk” anti-nükleer hareketi üyeleri, nükleer deneme sahasının kapatılmasına yönelik faaliyetler yürütmeye başladı. Ülke genelinde çok sayıda vatandaşın katıldığı mitinglere neden olan hareketin çağrıları amacına ulaştı. 19 Ekim 1989’da Semipalatinsk Nükleer Deneme Sahası’nda son nükleer test gerçekleştirildi.
Eski Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin başında olan Nursultan Nazarbayev, Sovyetler Birliği yönetiminin onayını almadan sahayı kapatmayı görüşmek için meclisi topladı.
Nazarbayev’in 29 Ağustos 1991’de imzaladığı kararla Semipalatinsk Nükleer Deneme Sahası resmen kapatıldı. Böylece, Kazakistan dünyanın en büyük 4. kitle imha silahı cephanesinden de gönüllü vazgeçen ilk ülke olarak kayıtlara geçti.
TRT
