Bu toʻplam janr va uslub jihatidan juda rang-barangdir. Rassomlar oʻzlarining kartinalari va grafik suratlarida Oʻzbekiston madaniyatining oʻziga xosligini, beqiyosligini aks ettirganlar.
Muzeyning xorijiy sanʼat boʻlimi boshligʻi Galina Sirlibayeva mazkur toʻplam haqida soʻzlab berdi. Shuningdek, u A. Kasteyeva nomidagi Davlat sanʼat muzeyida saqlanayotgan Markaziy Osiyo madaniy merosiga bagʻishlangan illyustratsion kitob-albom muallifidir. Oʻzbekiston madaniy merosini oʻrganish, saqlash va ommalashtirish boʻyicha Butunjahon jamiyati ushbu kitobni nashr etish ustida ish olib bormoqda.
Galina Sirlibayevaning soʻzlariga koʻra, bugungi kunda muzeyda XX asr Qozogʻiston sanʼati mumtoz namoyandalariga aylangan 14 nafar moʻyqalam ustasining asarlari saqlanmoqda. Ularning oʻzbek mavzusiga boʻlgan qiziqishi turli janrdagi 68 ta asarda oʻz ifodasini topadi.
Oʻzbekistonning tarixiy oʻtmishi, arxitektura yodgorliklarining ulugʻvorligi va betakrorligi, oʻzbek xalqining tabiati, turmushi va urf-odatlari qozoq rassomlarini ham oʻziga tortadi. Asarlarning aksariyati 1960-yillarda yaratilgan.
– 1960-yillarda Qozogʻistonda grafika sanʼatining favqulodda gullab-yashnashi kuzatildi. Bu davrda mashhur ustaga aylangan koʻplab rassomlar faol ishlay boshladilar, ular ham oʻz ijodida Oʻzbekiston mavzusiga murojaat qildilar. Grafik toʻplam turli xil texnikalar bilan ajralib turadi. Ishlar linogravyura, yogʻoch, monotip, litografiya, akvarel texnikasida bajarilgan. Misol tariqasida Andrey Dyachkinning “Oʻzbekiston boʻylab” turkumini va taniqli grafik rassom Yevgeniy Sidorkinning “Oʻzbek qizi portreti”ni keltirishim mumkin. Qozogʻistonning eng keksa grafik rassomi Valentin Antoshchenko-Olenev Xiva va Buxoroga bagʻishlangan bir necha turkum linogravyuralar, shuningdek, “Buxoro xalq koʻngilochar oʻyinlari” turkumiga kiritilgan ajoyib asarlarni yaratdi. Qozoq akvareli boʻyicha eng yirik usta Uke Ajiyev Oʻzbekistonga bir necha bor tashrif buyurganini uning respublikaning qadimiy shaharlariga bagʻishlangan keskin individual akvarel rasmlari tasdiqlaydi.
Qozogʻiston rassomlari Oʻzbekistonning umumiy badiiy qiyofasini yaratishga oʻz hissalarini qoʻshdilar, ular anʼanaviy mavzularni yangi rakurslardan, oʻziga xos individual talqinda koʻrsatishga muvaffaq boʻlishdi, – deydi Galina Sirliboyeva.
Davlat sanʼat muzeyi xorijiy sanʼat boʻlimi mudiri. A.Kasteyeva oʻzbek rassomlarining noyob asarlarini ham aytib oʻtdi. Shunday qilib, toʻplam Oʻrta Osiyo respublikalari orasida eng koʻp qamrovli va koʻpmillatli hisoblanadi. U ijodiy shaxslarning keng doirasi va janr xilma-xilligi bilan ajralib turadi. Bular portret va landshaft, natyurmort va tematik kompozitsiyalardir.
Muzeyda oʻzbek rassomlarining bir necha avlodlari mahorati deyarli toʻliq namoyish etilgan. Bular asli fargʻonalik boʻlgan A.Volkov, Oʻzbekiston SSR xalq rassomi boʻlgan qozoq rassomi Oʻ.Tansiqboyev, yoshligidan Toshkentda yashagan N.Qoraxon, 1927-yilda 15 yoshida Samarqandga koʻchib kelgan Sh.Axmarovning turli yillardagi rasmlaridir. Keksa avlod estafetasini 1950-1960-yillardayoq sanʼat sohasiga kelgan rassomlar – R. Ahmedov, B. Boboyev, V. Burmakin, Yu. Taldikinlar davom ettirdilar.
Bu noyob rasmlarning barchasi yaqin kunlarda “Oʻzbekiston madaniy merosi jahon toʻplamlarida” turkumidagi “Abilxon Kasteyev nomidagi Qozogʻiston Respublikasi Davlat sanʼat muzeyi toʻplami” nomli yangi illyustratsiyali kitob-albomda chop etiladi. Taʼkidlanganidek, kitob muallifi muzeyning xorijiy sanʼat boʻlimi boshligʻi Galina Sirlibayevadir.
– “Oʻzbekiston madaniy merosi jahon toʻplamlarida” kabi keng koʻlamli xalqaro loyihada ishtirok etish taklifi uchun minnatdorlik bildiramiz. Bu bizga oʻzbek ijodkorlari merosini chuqur oʻrganish, ularning har biri ijodining oʻziga xos xususiyatlarini his qilish, ushbu ajoyib toʻplamni yaratish yoʻllarini izlash va tahlil qilish imkonini berdi, – deydi kitob-albom muallifi.
Oʻzbekiston madaniy merosini oʻrganish, saqlash va ommalashtirish boʻyicha Butunjahon jamiyati raisi Firdavs Abduxoliqov A.Kasteyev nomidagi Davlat sanʼat muzeyi toʻplami haqidagi jild “Markaziy Osiyo durdonalari” turkumidagi kitob-albomlar qatoriga kiradi. Ushbu nashrlar Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkmaniston va Afgʻoniston muzeylaridagi toʻplamlarga bagʻishlanadi.
– Butunjahon jamiyati Markaziy Osiyo xalqaro instituti bilan hamkorlikda “Markaziy Osiyo durdonalari” turkumi ustida ishlamoqda. Taklif va tashabbuslarni amalga oshirish boʻyicha yoʻl xaritasi Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining uchinchi maslahat yigʻilishida eʼlon qilingan. Geografik yaqinlik tufayli mamlakatlarimiz madaniy taraqqiyotida koʻplab aloqa ildizlariga ega. Savdo va boshqa turdagi munosabatlar natijasida Oʻrta Osiyo mamlakatlari muzeylari Oʻzbekiston hududida yaratilgan sanʼat ashyolarining saqlovchisiga aylandi. Shu bilan birga, oʻtmishda bizning hududlarimiz bir xil davlat tuzilmalari tarkibida boʻlgan. Hozirda mulkdor davlatlar merosiga aylangan ana shunday davr yodgorliklari tarixiy oʻtmish chegaralar va madaniyatlar mushtarakligidan dalolat bermoqda oʻquvchilarimiz uchun ham qiziqish uygʻotmoqda, – deydi Firdavs Abduxoliqov.
Taʼkidlash joizki, loyiha homiysi koʻp yillardan buyon Oʻzbekistonda amalga oshirilayotgan ilmiy va madaniy tashabbuslar hamda loyihalarni qoʻllab-quvvatlab kelayotgan “Eriell Group” neft xizmatlari kompaniyasi hisoblanadi.
