“Ateş”, “kor”, “köz” gibi anlamları olan ve halk arasında birer hafta arayla düştüğü kabul edilen cemrenin, soğuk kış günlerinin ardından havayı, suyu ve toprağı ısıttığına inanılıyor.
Orta Asya’dan Arap coğrafyasına, Çin’den Yunanistan’a pek çok kültürde, yılın neredeyse aynı günleri, cemrelerin düşerek ya da yükselerek havayı, toprağı ve suyu ısıttığı tarihler olarak kabul e diliyor.
Cemrenin düşme tarihleri
Cemrelerin ilkinin 19-20 Şubat’ta havaya, ikincisinin 26-27 Şubat’ta suya, üçüncüsünün de 5-6 Mart’ta toprağa düşeceğine inanılıyor.
Cemre nedir?
Türk Dil Kurumu’na göre cemre, ‘Şubat ayında birer hafta arayla havada, suda ve toprakta oluştuğu sanılan sıcaklık yükselişi’ demektir.
Cemrenin her yıl şubat ayı sonunda başlayan takvime göre önce havaya, sonra suya, son olarak da toprağa düştüğü kabul ediliyor.
Cemre düşmesi, bahar bayramı nevruzun yaklaştığına da işaret ediyor.
Cemre düşmesi hayvancılıkla uğraşanlar için soğuk nedeniyle dışarıya çıkartamadıkları hayvanların otlaklara kavuşma zamanının yaklaştığını, tarımla uğraşanlar için de toprağın işlenme dönemine gelindiğini ifade ediyor.
Son cemre bugün düşecek
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yayın Kurulu Başkanı ve Haliç Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ahmet Köse, baharın müjdeleyicisi “cemre”nin üçüncü ve sonuncusunun bugün toprağa düşeceğini aktardı.
Yüksek Meteoroloji Mühendisi Köse, farklı zamanlarda peş peşe düşen cemrelerde sıcaklıklar arasında küçük düşüş de yaşanacağını, sonrasında ise bahar mevsiminin geleceğini söyledi.
Cemre düşerken havanın yukarıdan aşağıya doğru ısındığını anlatan Köse, “Cemre, ilkbahar başlangıcında yedişer gün arayla, sırayla hava, su ve toprakta oluştuğu sanılan sıcaklık artışıdır. Üçüncü ve son cemre 6 Mart’ta toprağa düşecektir” dedi.
“Mart şakacı bir aydır”
Ayrıca, belirgin sıcaklık dalgalanmalarının yaşanması nedeniyle martın “şakacı” bir ay olduğunu aktaran Köse, eski insanların bu aydaki kısa süreli günlük sıcakların ardından, birden bastıran kış soğukları sebebiyle “mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır” dediklerine işaret etti.
Köse, cemrenin Arapçada “kor durumunda olan ateş” anlamına geldiğini ifade ederek, şöyle konuştu:
“Tasavvuftaki kor ve ateş kavramlarının mecazi anlamları vardır. Temizlenmeyi ve yeniden doğuşu temsil eden ateş, aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından ilgilidir. İlk cemre havaya gücük (şubat) ayın yedinci gününde (19-20 Şubat) havaya düşer, havalar ısınmaya başlar. İkinci cemre, gücük ayın 14. gününde (26-27 Şubat) suya düşer, sular ısınmaya başlar. Üçüncü ve son cemre de gücük ayın 21. gününde (5-6 Mart) toprağa düşer, toprak ısınmaya başlar.”
