Kırgızistan’da Türk Devletçiliği Tarihi I. Kongresi gerçekleştirildi

14-16 Eylül 2023 tarihlerinde Çolpon-Ata’da (Kırgızistan) Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yıl dönümüne ithaf edilen “Türk Devletçiliği Tarihi Birinci Kongresi” düzenlendi.

Türk Akademisi, Türk Tarih Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ile Kırgız Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı’nın ortaklaşa düzenledikleri uluslararası kongre Türk devletçiliği tarihine ilişkin araştırmaların canlandırılması, derinleştirilmesi ve bu alanda bilimsel iş birliğinin teşvik edilmesini amaçlamakta olduğu iletildi.

Kongrede, antik dönemden modern döneme kadar olan deviri kronolojik olarak kapsayan Türk devletlerinin tarihine ilişkin konular ele alındı. Kongrede ayrıca tarih alanındaki uzmanlar ile diğer disiplinler arasında aktif etkileşimin sağlanması, tematik süreli yayınlarda materyallerin yayımlanması amaçlanmaktadır. Avrasya tarihi ve arkeolojisi ile ilgili geniş yelpazeli konuları kapsayan monografik çalışmaların seri olarak yayımlanması da Kongre hedeflerinden biri olduğu belirtildi.

Çevirimiçi ve yüzyüze yapılan etkinliğe Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye, Özbekistan, Moğolistan, Rusya Federasyonu, Bulgaristan, Ukrayna ve diğer ülkelerden 50’den fazla Türkolog bilim insanı, Asya, Avrupa ve Amerika’dan araştırma merkezleri uzmanları, aydın kesim temsilcileri, diplomatik temsilcilikler ve uluslararası kuruluşların temsilcileriyle birlikte Türk Devletleri Teşkilatı devletlerinin beşeri bilimler alanı uzmanları katılım sağladılar.

Kongrenin açılış oturumunda Türk Akademisi Başkanı Şahin Mustafayev, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Danışmanı Aslan Koyçiyev, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Derya Örs, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi üyesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Eski Başbakanı ve Eski Dışişleri Bakanı Hasan Hasanov, Türk Tarih Kurumu Başkanı Yüksel Özgen, Türkiye Cumhuriyeti Bişkek Büyükelçisi Ahmet Sadık Doğan, Azerbaycan Cumhuriyeti Bişkek Büyükelçisi Latif Handilov açılış konuşmalarında bulundular.

Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Danışmanı Aslan Koyçiyev, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un kongre katılımcıları ile misafirlerine tebrik mesajını okudu.

Türk Akademisi Başkanı Şahin Mustafayev açılış konuşmasında etkinliğe katılanlara Kongre çalışmalarına yaptıkları katkılarından dolayı teşekkür ederek verimli çalışmalar dileğinde bulundu.

Kendi sırasında Hasan Hasanov, Türk Akademisi’nin inisiyatifi ile düzenlenmekte olan bu etkinliğin önemi üzerinde durarak Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım’ın tebrik mektubunu okudu.

Toplantıda konuşan Büyükelçi Latif Gandilov, bu tür bilimsel toplantıların kardeş ülkeleri birbirine yaklaştırdığını söyledi. Ayrıca Büyükelçi, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yıl dönümünün tüm Türk halklarının ortak sevinci olduğunu kaydetti.

Kongre kapsamında, Türk Akademisi’nin Kazak diline çevirdiği tanınmış Türk aydını ve tarihçisi Afet İnan’ın “Kemal Atatür’ü Anarken” kitabının tanıtımı yapıldı. Kitap, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılı münasebetiyle yayımlandı. Kitapta Türkiye’nin aydın kesiminin tanınmış temsilcilerinden biri olan Afet İnan’ın Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, Türk Dünyası’nın önemli şahsiyeti Mustafa Kemal Atatürk hakkındaki düşünce ve hatıraları yer almaktadır.

Kongre, açılış oturumundan sonra “Göçebe Toplumların Sosyal Ve Politik Kurumlarının Kabile Birliklerinden Göçebe Imparatorluklarına Kadar Olan Evrimindeki Kronoloji Ve Mekansal-Coğrafi Değişkenlik”; “Türklerin Orta Asya’daki Etnik Kökenleri Ve Özelliklerinin Oluşumu”; “Bozkır Avrasya’sında Önemli Siyasi Oluşumların İnşasının Tarihsel Önkoşulları”; “Türk Devletlerinde Siyasal Sistemin Gelişimi”; “İlk Kağanlıklardan Son Ortaçağ İmparatorluklarına Kadar Türk Devletlerinin İktidar Kurumları ve Dinî Yapıları”; “Türk Devletlerinin Tarihinde Kıtalararası Ticaret Yolları”; “Avrasya Halklarının Ve Diğer Halkların Devlet Olma Geleneklerinin Oluşumunda Türk Devletlerinin Rolü” konuları ele alınan oturumlarla devam etti.

Kongreye katılan bilim insanları ile uzmanlar oturumlarda kendi araştırma konuları hakkında sunum yaptılar.

Kongre neticesinde katılımcılar, Türk devletçiliği tarihi çalışmalarının ana yönlerine ilişkin önemli kararlar üzerinde mutabakata vararak sonuç bildirgesini kabul ettiler.