Orta Asya’nın en büyük ekonomisi konumunda bulunan ve bu yıl bağımsızlığının 33. yılını kutlayacak olan Kazakistan, yabancı yatırımcılar için cazibesini koruyor.
Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü (IMD) verilerine göre, Kazakistan dünyada rekabet edilebilir 35 ülke arasında yer almayı başardı.
2029 yılına kadar 150 milyar dolar daha doğrudan yabancı yatırım çekmeyi hedefleyen Kazak hükümeti, bu kapsamda yabancı şirketler için bürokratik engellerin azaltılması, vergi muafiyetinin getirilmesi, maliye denetimlerine tabi tutulmaması ve yasal haklarının korunması gibi adımlarla olumlu yatırım iklimi oluşturuyor.
Bu bağlamda Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in Mayıs 2024’te imzaladığı ekonominin önemli ölçüde özelleştirilmesine yönelik kararnamesi de dikkati çekiyor.
Tokayev, 31 Ekim’de başkanlık ettiği Yabancı Yatırımcılar Konseyi’nin 36. Toplantısı’nda “Ülkemizde yatırımcıların çalışma koşullarını iyileştirmeyi amaçlayan sistematik adımlara devam edeceğiz.” dedi.
Yüz ölçümü bakımından dünyanın en büyük 9’uncu ülkesi ve petrol ve doğal gaz dışında zengin “kritik ham madde” rezervine sahip Kazakistan’da hükümet, özellikle jeoloji sektörüne yatırım yapacak yabancı şirketlere öncelik veriyor.
Halihazırda ülkede yaklaşık 1,6 milyon kilometrekarelik alanın jeolojik keşif amaçlı toprak altı kullanım haklarının alınmasına açık olduğu belirtiliyor.
Ülkede ham madde dışı sektörlerin geliştirilmesi istenilse de Kazakistan ekonomisinde petrol hala büyük rol oynuyor.
Bağımsızlığından bu yana petrol üretiminin 3 kat arttığı ülkede söz konusu sektörde özellikle Batılı şirketlerin ağırlıklı olarak yatırımları bulunuyor.
Ülkede gelecekte petrol üretiminin yılda 100 milyon tona çıkarılması hedefleniyor.
Aynı zamanda 200 milyon hektarı aşan tarım arazisiyle ülke, bu alanda da yabancı yatırımcılara büyük fırsatlar vadediyor.
Ülkede tarım sektöründe gelecekte 5 milyar dolar değerinde 100’den fazla projenin, yabancı yatırımcıların katılımıyla hayata geçirilmesi planlanıyor.
Ayrıca Kazakistan’da ulaştırma ve taşımacılık sektörü de yabancı yatırımcılar için büyük fırsatlar sunuyor. Hükümet özellikle Hazar Denizi geçişli Trans Hazar Uluslararası Koridoru’nun altyapı ve lojistik geliştirilmesine yönelik projeleri önemsiyor.
Kazakistan’ın başkenti Astana’da her yıl ülkenin yatırım potansiyelinin tanıtıldığı “Küresel Yatırım Yuvarlak Masa” (KGIR) etkinliği düzenleniyor.
Çok sayıda yabancı yatırımcının yanı sıra uzmanların da katıldığı etkinlikte bu yıl da yüzlerce yabancı yatırımcı bir araya geldi. Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov, etkinliğin açılışında yaptığı konuşmada, ülkede şu anda 14 “özel ekonomik bölgenin” faaliyet gösterdiğini söyledi.
Bektenov bu “özel ekonomik bölgelerde” yabancı yatırımcılar için vergi ve gümrük ayrıcalıklarının sağlandığını, yabancı işçi çalıştırma prosedürünün basitleştirildiğini ve iş dünyasının önündeki idari engellerin azaltıldığını bildirdi.
Etkinliğe Türkiye’den katılan Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Esma Özdaşlı, AA muhabirine, yabancı yatırımcıların Kazakistan’ı tercih etmesindeki en önemli unsurların başında ekonomik istikrar ve devlet tarafından sağlanan teşvikler geldiğini söyledi.
Avrupa Birliği tarafından kritik olarak nitelendirilen 34 kritik ham maddenin 18’inin Kazakistan topraklarında bulunduğunu belirten Özdaşlı, Kazakistan’ın şu anda petrol dışı alanlara yabancı yatırım çekmeyi hedeflediğini bildirdi.
Özdaşlı, Kazakistan’ın bulunduğu coğrafya itibarıyla da küresel tedarik zinciri açısından çok önemli olduğunu, 2023’te 23 milyar dolar yabancı yatırımın gelmesinin de yabancı yatırımcıların bu ülkeye duyduğu güvene işaret ettiğini kaydetti.
Kazakistan’da farklı sektörlerde Türk şirketlerinin faaliyet gösterdiğini aktaran Özdaşlı, şunları söyledi:
“Özellikle son yıllarda Türkiye’nin milli savunma sanayisinde artan gücüyle birlikte Türkiye ile Kazakistan arasında askeri ürünlerin üretilmesi, askeri teknolojinin geliştirilmesi açısından çok fazla anlaşma yapıldı. Türk savunma sanayinin Kazakistan’da önemli girişimleri var. Bu toplantıda Kazakistan Başbakanı’nı, diğer üst düzey yetkilileri dinledik. Hepsi Kazakistan’ın yabancı yatırımcıyı beklediğini özellikle Türkiye söz konusu olduğunda o kardeşliğin getirdiği yakınlıkla Türk yatırımcılara daha fazla teşvik sağlandığını gördük.”
