Mevcut Gagauz Özerk Yeri Başkanı İrina Vlah’ın 4 yıllık görev süresinin sona ermesi nedeniyle yapılan seçimde oy verme işlemi yerel saatle 07.00’de başladı.
Moldova hükümetinin daimi üyesi olan başkanı belirlemek için Gagauz Özerk Yeri’ndeki 65 seçim merkezinde 92 bin 516 seçmenin sandık başına gitmesi bekleniyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) yanı sıra Türkiye, Azerbaycan, ABD, Ukrayna, İngiltere’den 75 yabancı ve 21 yerli gözlemcinin takip ettiği seçimde, sandıklar yerel saatle 21.00’de kapanacak.
Ayrıca başkanın yanı sıra Gagauz Özerk Yeri’ndeki Valkaneş ve Çok-Meydan seçim bölgesinden Halk Meclisi (Halk Topluşu) için iki üye seçilecek.
Başkan adaylarının Gagauz Türkçesini bilmesi gerekiyor
Gagauz Özerk Yeri’nin seçim yasasına göre, başkan adaylarının, 35 yaşını doldurmuş olması, Moldova’da ikamet etmesi ve Gagauz Türkçesini bilmesi gerekiyor.
Adaylardan herhangi birinin yüzde 50’nin üzerinde oy alamaması durumunda, başkanlık seçiminde ikinci tura gidilecek. İkinci turun ise iki hafta sonra yapılması gerekiyor.
Seçime katılım yüzde 50’nin altında olur ise seçim geçersiz kabul edilerek iki hafta sonra tekrar yapılacak.
Seçimdeki adaylar
Gagauz Özerk Yeri’ndeki seçimde 7’si bağımsız, 1’i partili 8 aday başkanlık koltuğu için yarışıyor.
Dört yılda bir yapılan başkanlık seçiminde, iki kez art arda başkan seçilen İrina Vlah, seçim yasası gereği bu sefer başkanlık yarışına katılamıyor.
Adayların arasında eski Gagauz Özerk Yeri Başkanı ve Moldova’nın Ankara Büyükelçisi Dmitri Croitor ile eski Başkan Mihail Formuzal bulunuyor.
Ayrıca başkanlık koltuğu için Moldova Parlamentosundaki partilerden, ülkenin eski Cumhurbaşkanı İgor Dodon’un liderliğindeki Sosyalist Partice desteklenen Grigoriy Uzun, Şor Partisi tarafından aday gösterilen Evgeniya Gutsul yarışıyor.
Seçim yarışında, Gagauz Özerk Yeri Meclisi “Halk Topluşu” üyeleri Viktor Petrov, Nikolay Dudoglo, Sergey Çimpoeş ile Sergey Çernev de yer alıyor.
Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu’nun kurduğu iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS) ise başkanlık seçiminde aday çıkarmadı.
Seçime katılan adayların tamamı, seçim kampanyasında “bölgede barış ve istikrar” vurgusu yaptı.
Eski başkanlar
Moldova Cumhuriyeti sınırları içerisinde 23 Aralık 1994’te kurulan Gagauz Özerk Yeri’nin ilk başkanı, 1995’te Georgiy Tabunşçik olmuştu.
Seçimde 1999’da Dmitri Croitor, 2002’de ise yeniden Tabunşçik başkanlık koltuğuna gelmişti.
2006-2015 döneminde Mihail Formuzal başkan olurken, mevcut Gagauz Özerk Başkanı İrina Vlah, 2015 ve 2019 başkanlık seçimlerini kazanmıştı.
Gagauz Özerk Yeri’nin kuruluşu
Moldova parlamentosunun 1994’te Gagauzlara özerklik tanıyan yeni bir anayasayı kabul etmesiyle Gagauz Yeri’nin özerkliği, Moldova hükümetince resmen tanınmıştı.
Toprak bütünlüğü olmayan bölge başkent Komrat, Çadır Lunga ve Valkaneş olmak üzere 3 şehir ve 26 köyden oluşuyor.
Yaklaşık 120 bin nüfusa sahip Gagauz Özerk Yeri’nde halk, Gagauz Türkçesi konuşuyor.
Gagauzlar, 1994’te Türkiye’nin de katkısıyla kazandığı özerklik haklarını zamanla kaybetme endişesi yaşıyor.
Oğuz boyundan gelen Hristiyan Gagauz Türkleri, stratejik ortaklık düzeyine taşınan Türkiye ve Moldova arasındaki ilişkilerde önemli bağ vazifesi görüyor.
