Azərbaycan və Qazaxıstan Xəzər regionunun inkişafı və inteqrasiyası üçün yeni imkanlar açır

Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında münasibətlər həmişə yüksək sabitlik səviyyəsi ilə xarakterizə olunub. Xalqların paylaşdığı siyasi liberalizm prinsiplərinə əsaslanan yanaşma sayəsində Bakı və Astana arasında strateji tərəfdaşlıq hər iki ölkə üçün həmişə böyük əhəmiyyət kəsb edib.

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında ikitərəfli münasibətlərin və əməkdaşlığın səviyyəsinin müzakirəsi kontekstində əməkdaşlığın hər bir sahəsinin strateji əhəmiyyət kəsb etdiyini qeyd etmək vacibdir. Azərbaycan və Qazaxıstan fərqli xüsusiyyətlərinə baxmayaraq, eyni xarici siyasət məqsədlərini bölüşən iki ölkədir.

İki ölkənin ikitərəfli gündəliyinin mərkəzində bir neçə sahə var.

Bu gün enerji və nəqliyyat sektorlarında əməkdaşlığın inkişafı Azərbaycan və Qazaxıstan arasında gələcək uzunmüddətli iqtisadi tərəfdaşlıq modelini müəyyən edən əsas elementdir.

Qazaxıstan neftinin bir hissəsini Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəməri ilə ixrac etməklə artıq Azərbaycanın enerji infrastrukturundan istifadə edir. Azərbaycan və Qazaxıstanın milli neft şirkətləri olan SOCAR ilə KazMunayQaz arasında imzalanmış müqavilə BTC ilə illik 1,5 milyon ton neftin tranzitini nəzərdə tutur. Təkcə aprel ayında KazMunayQaz Azərbaycan ərazisindən 125 min ton neft tranzit etmək niyyətindədir. Eyni zamanda tranzit həcmləri də artırıla bilər.

Yaşıl enerjinin Bakı və Astana gündəminin mühüm bəndinə çevrilməsi ölkələrin bu sahədə uzunmüddətli əməkdaşlıq qurmasını asanlaşdırır.

Burada əsas məqam ondan ibarətdir ki, Bakı ilə Astana arasında enerji əməkdaşlığı davam edir və yüksək inkişaf tempinə malikdir.

Enerji əməkdaşlığı tam mənzərənin yalnız bir hissəsidir, çünki enerji sahəsində əməkdaşlıq nəqliyyat sektorunun lazımi dəstəyi olmadan həyata keçirilə bilməz. Bakı və Astana üçün mövcud geosiyasi reallıqları nəzərə alaraq, nəqliyyat əməkdaşlığının inkişafı strateji zərurətdir. Orta Dəhliz kimi də tanınan Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu beynəlxalq ticarətin təməl daşına çevrilərək hər iki ölkə üçün problemlər və imkanlar yaradır. İmkanlar aydındır, çünki bu layihədə iştirak hər iki ölkəyə siyasi təsirlərini artırmaq imkanı verməklə yanaşı, Bakı və Astanaya iqtisadi potensiallarını artırmağa imkan verir.

Qeyd etmək lazımdır ki, Orta Dəhliz layihəsi qlobal əhəmiyyət kəsb edir. Bu gün Azərbaycan və Qazaxıstan Qərblə Şərq arasında yüklərin təhlükəsiz keçidini təmin edir. Beləliklə, layihənin uğurla həyata keçirilməsinə ABŞ, Aİ və Körfəz ölkələri də böyük maraq göstərir.

Heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycan və Qazaxıstanda qərar qəbul edənlər ölkələr arasında ticarətin inkişafı üçün əhəmiyyətli potensialın olduğuna inanırlar. Lakin COVID-19 pandemiyasının yaratdığı məhdudiyyətlər Bakı ilə Astana arasında ticarətə ciddi zərbə vurdu. Əksər məhdudiyyətlər götürüldükdən sonra ticarət yaxşılaşıb və hazırda 500 milyon dollara yaxındır. Azərbaycan və Qazaxıstan bazarlarının böyüklüyünü, ölkələrin qarşılıqlı əhəmiyyətini və ticarətin stimullaşdırılmasına yönəlmiş siyasətlərini nəzərə alsaq, bu həcmi xeyli artırmaq olar.

Azərbaycan və Qazaxıstan uzun illər əvvəl uzunmüddətli münasibətlərin qurulması üçün möhkəm zəmin yaradıblar ki, bu da ölkələrə eyni ruhda gələcəyə doğru irəliləməyə imkan verir. Maneələrə və çağırışlara baxmayaraq, Azərbaycan və Qazaxıstan həmişə sıx tərəfdaşlıq şəraitində olub və bu münasibətlərin statusu getdikcə artır. Ötən illərin dinamikasına nəzər saldıqda, Azərbaycan və Qazaxıstanın əməkdaşlıq tendensiyasını davam etdirəcəyini güman etmək olar və gələcək transformasiyaların əsası artıq qoyulmuşdur.